‘Vlak voor mijn optreden sta ik te trillen en te zweten van de spanning, mijn hart blijft maar in mijn lijf hameren en gaat steeds sneller’, vertelde een klant me. ‘Ook al heb ik al tig keer op dat podium gestaan, ik sta zo ongeveer te kotsen voor ik op moet’.

Zo maar een anekdote over wat stress met je kan doen. In jouw geval kan zo’n optreden bijvoorbeeld een wedstrijd zijn die je moet spelen, een presentatie die je moet geven of het voorzitten van een vergadering.

En weet, met gezonde spanning voor een optreden, wedstrijd of vergadering is niks mis! Het zorgt er voor dat je klaar bent voor ‘de strijd’. Je wil immers alert en gefocust zijn. Belangrijk is echter dat je ná deze prestatie weer herstelt door te ontspannen en je lichaam weer tot rust te laten komen.

Omgaan met stress

Maar wat zou je nu kunnen doen voordat je dit optreden, deze wedstrijd of presentatie hebt? Hoe kun je nu omgaan met de stress die er toch is? Hieronder enkele tips, waarbij enkele afkomstig uit de Acceptance and Commitment Therapy (ACT).

Vooreerst zal het zo zijn dat, wanneer je heel erg je best doet om zenuwen en belemmerende gedachten te laten verdwijnen – en dit ook nog eens als voorwaarde ziet voor een goede prestatie – ze juist vaak nog veel méér aanwezig zullen zijn. Een metafoor die hierbij mooi past is het naar beneden duwen van een strandbal in de zee: dit lukt je eventjes en kost je energie, maar uiteindelijk komt die bal toch echt weer omhoog. Zo werkt het ook met het willen onderdrukken van jouw zenuwen. Het gaat er dus om dat deze zenuwen er mogen zijn en dat jij ze mag accepteren. Je hoeft die zenuwen niet leuk te vinden, absoluut niet, maar het gaat er om dat je erkent dat je gevoelens nu eenmaal hebt en dat er tegen vechten vaak een averechts effect heeft.

Ademhaling

Richt je aandacht daarnaast ook eens op je ademhaling. Door bewust rustig door je neus in- en uit te ademen en even te wachten tot de volgende ademhaling zet je je lichaam in de ruststand. Je zet je parasympaticus ‘op aan’. Je lichaam komt tot rust.

Hoe dit werkt? Jouw lichaam heeft een zenuwstelsel dat veel functies aanstuurt zonder dat je daar bewust bij na hoeft te denken. Hartslag, ontlasting, zweten en spijsvertering zijn daar enkele voorbeelden van. Dit zenuwstelsel heet het autonome zenuwstelsel en bestaat uit twee delen, je sympaticus en je parasympaticus. Als je veel stress hebt, dan staat jouw sympaticus aan, te vergelijken met het gaspedaal van een auto. Je ademhaling gaat sneller, je hartslag gaat omhoog en je spijsvertering staat stil.  Er komt adrenaline vrij met als doel om pijn en vermoeidheid – tijdelijk – niet of minder te voelen.

Vroeger was dit zinvol bij levensgevaarlijke situaties. We zagen een leeuw en werden bang. Het sympatische deel werd geactiveerd (adrenaline en cortisol) waardoor wij lichamelijk fitter werden en geestelijk scherper. Zo konden wij vluchten voor de leeuw.

Tot het gevaar weg was en wij zittend aan een beek bijkwamen van de schrik en het parasympatische deel weer activeerden. Nu wordt echter de sympaticus geactiveerd bij stress, verdriet, trauma’s en zorgen in plaats van bij levensgevaarlijke situaties. Deze oorzaken kunnen echter veel langer aanhouden waardoor het lichaam te lang geactiveerd wordt, zonder dat herstel de kans krijgt. Door je rustig te focussen op je ademhaling zet je dus je parasympaticus op aan waardoor dat herstel kan plaatsvinden.

Water

Drink voldoende water om te zorgen dat je én goed gehydrateerd blijft én je je cortisolniveau lager houdt. Als je te weinig drinkt, verhoogt dit je cortisol, ook wel bekend als het stresshormoon. En wellicht dat je het herkent: als je iets spannend moet doen krijg je een droge mond en dat voelt echt vervelend. Water drinken dus.

Visualisatie

Visualiseer – voordat je optreedt of je wedstrijd moet spelen – hoe het zal zijn. Zie jezelf in gedachten op het podium staan en optreden. Of visualiseer je wedstrijd: waar sta je op het veld, waar zit het publiek, welke actie ga je maken en wie of wat kun je tegen gaan komen.  Denken aan iets traint je brein om optimaal te presteren als het in werkelijkheid zover is. Dus hoe meer je er aan denk, hoe beter je zult presteren!

Zelfvertrouwen

Zelfvertrouwen is gebaseerd op het vertrouwen in jezelf en in dat wat je hebt geleerd, jouw vakmanschap. Als je weet dat je voorbereiding niet voldoende is geweest dan is het best logisch dat je minder zelfvertrouwen te hebt. Maar als je goed bent voorbereid, je hebt veel gerepeteerd of getraind, dan mag je daar ook echt op vertrouwen!

En nu?

Probeer bovenstaande tips eens bij jouw volgende optreden / wedstrijd / presentatie. En wil je hier begeleiding bij? Mail me vooral!