Ik heb al veel vaker geschreven over de – meestal  negatieve – gevolgen van stress. Waar ik nu eens bij wil stilstaan is het effect van stress op jouw bijnieren.

Wat gebeurt er bij stress in het lichaam?

Als er gevaar dreigt, dan gaat er direct een signaal vanuit je zenuwstelsel naar je bijnieren. Daar wordt door je bijniermerg het hormoon adrenaline aangemaakt. Adrenaline zorgt ervoor dat je heel alert wordt (hart en ademhaling gaan sneller, je bloedruk wordt hoger). Op het niveau van de stofwisseling zorgt adrenaline er echter ook voor dat er ontstekingsstoffen vrijkomen. Stress geeft dus altijd ontsteking.

In je hersenen zit ook je hypofyse en deze maakt ook meteen een stofje aan dat via de bloedbaan jouw bijnier bereikt (ACTH). Als soort van ‘terugreactie’ op het vrijkomen van die adrenaline wordt dan cortisol aangemaakt. Cortisol remt ontstekingen en is dus eigenlijk een anti-stresshormoon en adrenaline dus een stresshormoon.

Driehoek bijnier-schildklier-voortplantingsorganen

Wist je dat je bijnier een nauwe samenhang heeft met je schildklier en je voortplantingsorganen?

In je lichaam heb je drie hormonale assen: de stress-as (HPA as, je bijnier), de schildklier-as (HPT as) en de geslachtshormonen-as (HPG as). Deze assen zorgen ervoor dat er allerlei bouwstenen in je lichaam worden aangemaakt en verspreid, waardoor systemen in jouw lichaam goed werken.

Bij chronische stress raakt dit systeem echter verstoord en gaan alle bouwstenen richting jouw bijnier (dus je HPA-as), ten koste van je schildklier en je voortplantingsorganen. Alles in jouw lichaam komt in het teken van overleven te staan. Er is dus weinig energie meer voor jouw schildklier of geslachtshormonen. Waarom..? Omdat in de prehistorie – als die tijger of beer achter jou aanzat – het niet zo handig was om je te willen gaan voortplanten. Je moest immers kunnen vluchten! Die tijger is nu onze telefoon, mailbox, social media geworden. Vluchten hoeft helemaal niet meer voor die tijger, maar ondanks dat, ontspannen we niet meer goed, herstellen dus ook niet meer goed en krijgen chronische stress.

En deze chronische stress is de belangrijkste reden voor onder meer bijnieruitputting, maar ook dat er zo veel vrouwen zijn met menstruatieklachten, schildklierproblemen, haaruitval en problemen met zwanger raken.

Stress, en dan met name chronische stress, versnelt eigenlijk alles en niet helaas op de goede manier. Het aanpakken van de oorzaak van stress is daarom ook een van de meest belangrijke onderdelen. Waarom..? Omdat het zorgt dat iemand van de afbraak- in de opbouwstand komt.

Het tij keren

Energiemanagement is het toverwoord. Probeer niet alle bordjes draaiende te houden, dat kan niemand dus ook jij niet. Kijk naar wat belangrijk is voor jou, plan dit in je agenda in en houd je daar aan. En heb je energie over, top! Ga dan lekker op de bank zitten en lees dat boek, kijk die film of die eens lekker een ademhalingsoefening. Dat is je lichaam laten herstellen door ontspanning en de stress laten wegebben.

Wat mag je onthouden?

• Chronische stress verstoord de balans in je lichaam tussen jouw drie hormoonassen.
• Chronische stress kan ook leiden tot bijnieruitputting wat weer een burn-out tot gevolg kan hebben.
• Om stress tegen te gaan: maak eens een lijst met wat jou energie geeft en wat jou energie kost
• Plan meer activiteiten in die jouw energie geven en minder die jou energie kosten
• Stel prioriteiten en laat onbelangrijke zaken afvallen voordat je zelf omvalt