Stress maakt ziek

Uiteraard ligt het genuanceerder en maakt chronische stress je ziek. Maar voordat stress chronisch wordt, geeft je lichaam al signalen af.

Wat herken jij van de volgende symptomen: je slaapt slecht(er), je lontje is korter dan normaal, je bent voortdurend moe, je voelt je angstig, hebt steeds hoofdpijn of hebt menstruatie- of overgangsklachten, zwanger worden lukt maar niet….

Misschien denk je wel ‘ach, het valt wel mee, zo erg is het bij mij (nog) niet’. Dat kan en misschien heb je ook nog helemaal lang last van deze klachten. Gefeliciteerd, ga dan vooral zo door want dan wordt het vanzelf chronische stress. Of denk je, ‘ach joh, dat gaat mij niet gebeuren hoor’. Nog een keer proficiat, maar nu voor mij want ik weet dat jij mij binnenkort gaat bellen voor een afspraak. Maar even zonder gekheid, je hebt natuurlijk de kans om het tij te keren.

Stress in je lichaam

Wat gebeurt er in je lichaam bij stress. Stress is de reactie van je lichaam op een bedreigende situatie. Bij stress worden in je bijnier de stoffen adrenaline en cortisol aangemaakt. Deze stoffen zorgen er voor dat je klaar bent voor ‘de strijd’: je hart gaat bijvoorbeeld sneller kloppen, je ademhaling gaat sneller en wordt oppervlakkiger en je gaat transpireren. Allemaal heel nuttige reacties want in de prehistorie hadden wij dit nodig om te kunnen overleven. Je moest immers acuut weg kunnen rennen voor die leeuw die achter je aanzat (flight, fight).

En ook nu is het zeker nog nuttig, want die stress hebben we nodig als we een belangrijke presentatie moeten geven of die topprestatie moeten leveren op het sportveld. Je wil alert en gefocust zijn. Belangrijk is echter dat je ná deze prestatie weer herstelt door te ontspannen en je lichaam weer tot rust te laten komen. Iets dat we in de prehistorie altijd deden, maar nu vaak vergeten.

Chronische stress

Kom je niet (meer) tot rust, dan herstelt je lichaam onvoldoende en dat is de opmaat naar chronische stress en je burn-out. Als je alleen dénkt aan al die mailtjes in je mailbox, krijg je al hartkloppingen en slaap jij niet meer goed. Maar ook te weinig bewegen, perfectionistisch zijn of belemmerende overtuigingen kunnen hiervoor zorgen. Je lichaam staat continu op ’aan’. En dat betekent ellende in je lijf.

Wat gebeurt er dan?

Drie assen

In je lichaam heb je drie hormonale assen: de stress-as (HPA as), de schildklier-as (HPT as) en de geslachtshormonen-as (HPG as). Deze assen zorgen ervoor dat allerlei bouwstenen in je lichaam worden aangemaakt en verspreid, waardoor systemen in jouw lichaam goed werken. Bij chronische stress raakt dit echter verstoord en gaat alle energie naar die HPA as. Ten koste van de andere assen. Het is dus ook niet gek dat vrouwen met chronische stress vaak schildklier- of menstruatieproblemen hebben of moeite met zwanger worden. Die assen die hiervoor zorgen krijgen immers te weinig bouwstenen.

 Het tij keren

Energiemanagement is het toverwoord. Probeer niet alle bordjes draaiende te houden, dat kan niemand dus ook jij niet. Kijk naar wat belangrijk is voor jou, plan dit in je agenda in en houd je daar aan. En heb je energie over, top! Ga dan lekker op de bank zitten en lees dat boek, kijk die film of die eens lekker een ademhalingsoefening. Dat is je lichaam laten herstellen door ontspanning. 

Wat moet je onthouden?

• Zorg voor voldoende ontspanning
• Maak eens een lijst met energiegevers en -vreters en mijd die vreters zo veel mogelijk
• Vermijd stressoren als slecht slapen en ongezonde voeding
• En beweeg! Dit werkt anti-stresserend